یکی از محصولات فرعی و زیر مجموعه چغندر قند در بازرگانی و پخش قند خاورمیانه، تفاله فشنگی نام دارد. پس از آن که چغندر قند در مرحله تولید شکر قرار می گیرد، تفاله و بیرون ریز های حاصل از آن قابل مصرف می باشد که ملاس شکر و تفاله خشک فشنگی دو نمونه از آن هستند. محصولات اشاره شده دارای کاربردهای مختلفی می باشkد که در ادامه درباره آن ها توضیح خواهیم داد.
تفاله چغندرقند را می توان به شکل های قالبی، پرک یا فشنگی در آورد و تفاوت آن ها تنها در فرم و شکلشان می باشد، محبوب ترین نوع تفاله چغندر که در مراکز پرورش دام و طیور از آن بیشتر استفاده می شود، تفاله خشک فشنگی چغندر می باشد.
پس از مرحله تولید و استخراج قند از چغندر، با گرفتن آب باقیمانده توسط دستگاه تفاله خشک کن از ضایعات چغندر، می توان اقدام به تولید تفاله فشنگی یا تفاله خشک چغندر قند نمود. البته این تفاله ها در مرحله اول پس از بدست آمدن شکل منظمی نداشته و می توان با قرار دادن در یک دستگاه مخصوص، آن ها را به صورت لوله ای یا فشنگی با قطر 6 الی 12 میلی متر در آورد.
بسته به آن که در هنگام تولید تفاله فشنگی از ملاس شکر در آن استفاده شده باشد یا نه رنگ محصول به دست آمده متغیر می باشد. در صورت استفاده از ملاس شکر، رنگ تفاله فشنگی به قهوه ای تیره در خواهد آمد و تیره تر از رنگ تفاله فشنگی بدون اضافه کردن ملاس شکر می باشد. در اکثر شرکت ها و کارخانجات تولید قند و شکر به منظور تولید تفاله خشک فشنگی آن را با ملاس شکر ترکیب کرده و پس از چسبناک شدن آن ها را به صورت تفاله فشنگی با بریکت (Bricet) به شکل بسته بندی به فروش می رسانند. بنابراین چنانچه به دنبال خرید شکر به صورت عمده از کارخانجات تولید قند و شکر باشید با این محصول آشنا خواهید بود.
قبل از آن که به روش تولید تفاله فشنگی بپردازیم باید به یک مرحله قبل یعنی تولید قند و شکر به وسیله چغندر قند بپردازیم. پس از برداشت چغندر قند می بایست جهت تولید قند و شکر آن را به خوبی توسط دستگاه شسته و تمیز کرد، ریشه های چغندر قند با توجه به اینکه در خاک قرار دارند با گل و خاک چسبیده وارد دستگاه شستشو شده و به طور کامل تمیز می شوند. پس از این مرحله توسط دستگاه خرد کن ریشه ها به قطعات کوچکتر تقسیم می شوند و وارد دستگاه مخصوصی که به روش انتشار معروف است می شوند که در آن آب در دمای 75 درجه سانتی گراد است، و پس از آن شکر از آن استخراج می شود. باقیمانده یا تفاله های موجود از انجام این روش که دارای 90 درصد رطوبت هستند را در مراحل بعدی مجدداً پس از قرارگیری در دستگاه های مختلف به شکل ملاس شکر یا تفاله فشنگی در آورده به فروش می رسانند.
فرایند خشک کردن و رطوبت گیری تفاله چغندر بدین شکل است که ابتدا از دستگاه های پرس عبور کرده و بخش اصلی رطوبت و آب از آن ها گرفته می شود. پس از آن وارد دستگاه های رطوبت گیر دوار در دمای بالا (تا 800 درجه سانتی گراد) می شوند تا تفاله باقی مانده تنها 12% رطوبت در خود داشته باشد. پس از اتمام این مرحله تفاله ها را بر حسب نیاز به فرم های مختلف از جمله تفاله فشنگی در آورده و بسته بندی می نمایند.
تفاله خشک فشنگی یکی از بهترین خوراک ها برای دام می باشد و در بسیاری از دامپروری ها به عنوان یک مکمل غذایی از آن استفاده می شود. با افزودن این تفاله به جیره غذایی دام و طیور در کنار مواد غذایی همچون ذرت، سویا، سبوس و... می توان ارزش غذایی خوراک دام را بسیار بالاتر برد و این موضوع می تواند سبب رشد بهتر دام و طیور به جای جیره های دانه ای شود. مراکز پرورش دام و طیور می توانند از این محصول برای حیوانات اهلی نظیر گاو، گوسفند، اسب استفاده نمایند.
وجود فیبر بالا در تفاله خشک فشنگی یکی از مهم ترین دلایل با ارزش بودن این محصول نسبت به سایر جیره های غذایی دام همچون ذرت سیلو می باشد. علاوه بر این تفاله فشنگی منبع غنی از قند، و کلسیم است که می توان به عنوان جایگزین علوفه خشبی برای جیره غذایی دام استفاده شود.
• در مرحله تولید قند و شکر از چغندر بخش زیادی از تفاله به شکل مایع خارج می شود که دارای مواد مغذی می باشد. با اضافه کردن تفاله خشک به آن می توان از هدر رفت و اتلاف آن جلوگیری کرد و این موضوع سبب عدم اتلاف کلی چغندر قند می شود.
• تفاله فشنگی یکی از خوش خوراک ترین مواد غذایی برای دام طیور که سبب رشد و افزایش وزن بهتر آن ها خواهد شد.
• وجود الیاف قابل هضم در تفاله فشنگی سبب هضم بهتر غذای دام خواهد شد.
• یکی از ویژگی های تفاله فشنگی پروبیوتیکی بودن این محصول می باشد که برای تغذیه حیوانات جهت میکروب های داخل روده مفید می باشد.
• این محصول برای جیره غذایی حیوانات شیرده مناسب است.
• از تفاله فشنگی می توان برای استفاده در تولید سوخت های زیستی به عنوان منبع انرژی استفاده کرد.
همانطور که گفته شد تفاله فشنگی از ارزش غذایی بالایی برای دام برخوردار است، این محصول دارای 8 الی 10 درصد پروتئین، 22.5 درصد فیبر خام، 7 درصد قند و منبع غنی از کلسیم می باشد. به جز موارد اشاره شده تفاله فشنگی دارای مقادیر اندکی از فسفر، چربی و ویتامین B می باشد.
اگر قصد خرید شکر عمده، خرید شکر کارخانه و یا سایر مشتقات چغندر قند از جمله ملاس شکر و تفاله فشنگی را دارید می توانید با کارشناسان ما در بازرگانی و پخش قند خاورمیانه در ارتباط باشید.